Donald Trump na het sluiten van de handelsovereenkomst met het Verenigd Koninkrijk. Washington, donderdag 8 mei 2025. Fotografie: ©Eric Lee/The New York Times 

De Fed heeft te maken met onzekerheid die sinds de vergadering in maart nog groter is geworden door Liberation Day. De op 2 april aangekondigde draconische invoerheffingen, en alles wat zich daarna heeft afgespeeld, hebben het monetaire plaatje vertroebeld. Het is in die omgeving heel moeilijk om een plausibele inschatting te maken van de economische effecten. De centrale bank kan dan ook niet bepalen welk rentepad te bewandelen, zodat er weinig anders op zit dan pas op de plaats maken tot er meer duidelijkheid komt. 

Geëchood
Meer duidelijkheid is te verwachten in de komende maanden, wanneer in de cijfers over de Amerikaanse arbeidsmarkt, de inflatie en de economische activiteit de effecten van de aankondigingen sinds 2 april zichtbaar worden. De indicatoren die in de afgelopen weken zijn gepubliceerd, betroffen allemaal de periode vóór het begin van de handelsoorlog en zeggen daarom weinig tot niets over de effecten op de Amerikaanse economie.

Volgens Jerome Powell, voorzitter van de Fed, ziet de bank wel een risico dat de handelstarieven leiden tot hogere inflatie en werkloosheid en een lagere economische groei. Dat geluid werd geëchood door enkele bestuursleden van de ECB en de Britse centrale bank, daags na hun renteverlagingen. Zij willen ermee zeggen dat verdere verlagingen geen uitgemaakte zaak zijn. 

Prioriteit
Het samenspel van stijgende inflatie en neerwaartse druk op de economische groei en werkgelegenheid is een situatie waar de Fed een lange tijd niet mee te maken heeft gehad. Voor de centrale bank was de afgelopen periode relatief eenvoudig, maar dat is nu anders. De genoemde combinatie betekent namelijk dat de twee doelstellingen van de bank allebei uit zicht raken, maar de twee verschijnselen vergen tegenovergestelde rentemaatregelen. Om inflatie te bevechten, zou de rente omhoog moeten, terwijl de rente juist moet worden verlaagd om te zorgen voor volledige werkgelegenheid, de andere doelstelling van de bank. 

Mocht het zover komen, dan zal de bank naar de twee cijfers kijken om te bepalen welke het meest afwijkt van het streefpercentage en welke doelstelling de prioriteit heeft. Op basis daarvan zal de bank een rentepad kiezen, aldus Powell. Dat is een zeer moeizame afweging, en de Fed hoopt dat dit risico zich niet zal manifesteren. De kans op fouten is dan namelijk vrij groot. 

Anticiperen
De Fed blijft voorzichtig zolang de onzekerheid aanhoudt. De bank kan dat volgens Powell doen omdat de economie goed draait, de werkloosheid laag is en de inflatie zich nog op een acceptabel niveau bevindt. Dat verschaft de ruimte om het beleid voorlopig onveranderd te houden. 

Powell noemde de Amerikaanse economie “gezond”, ondanks het feit dat die in het eerste kwartaal is gekrompen. De Fed-voorman gebruikte toch die kwalificatie, omdat dat groeicijfer in zijn optiek verstoord werd door import. Amerikaanse bedrijven kochten in het eerste kwartaal alvast extra spullen uit het buitenland om te anticiperen op invoerheffingen. Dat drukte de economische groei in de eerste drie maanden van dit jaar. 

Het groeicijfer in het tweede kwartaal zal nu heel belangrijk zijn. Die verstoring zal dan grotendeels wegvallen, en daarmee zal het makkelijker zijn om in te schatten hoe de onderliggende economie erbij ligt. 

Vrijblijvend
De zogeheten soft indicators, zoals consumentenvertrouwen, vertrouwen in het bedrijfsleven en allerlei indicatoren die de temperatuur van de arbeidsmarkt peilen, laten in elk geval zien dat de tegenwind voor de Amerikaanse economie heviger wordt. Daar staat tegenover dat er schot zit in het maken van handelsafspraken tussen de VS en enkele belangrijke economische partners, zoals het Verenigd Koninkrijk, de Europese Unie, Japan en China. Maar dan moeten er wel echte handelsakkoorden komen! 

De in mei gepresenteerde deals tussen Washington en Londen en Washington en Beijing, hebben in feite weinig weg van daadwerkelijke handelsakkoorden. Met China is afgesproken dat heffingen over en weer voor een periode van negentig dagen omlaaggaan. Wat er daarna zal gebeuren? Niemand die het weet. Het zijn niets meer dan vrijblijvende afspraken om mogelijkerwijs ergens in de toekomst tot een handelsakkoord te komen. De euforie op de financiële markten is begrijpelijk – alles is beter dan een handelsoorlog – maar die kan zo verdwijnen door één verkeerd woord uit Beijing of Washington.

Vergeet ook niet dat áls er echte handelsakkoorden komen tussen de genoemde landen, het nog steeds zeer waarschijnlijk is dat de heffingen aanmerkelijk hoger zullen zijn dan in het verleden. Als zelfs het Verenigd Koninkrijk, al decennialang de trouwste bondgenoot en bovendien een land waarmee de VS een handelsoverschot hebben, niet wordt ontzien, dan is duidelijk wat andere landen kunnen verwachten.

niet weer te laat
Het is in die omgeving gemakkelijk voor te stellen dat de Fed de rente ook medio juni, wanneer het rentecomité weer vergadert, onveranderd zal houden. Dat is zelfs in juli mogelijk. 

Maar als de economische activiteit de komende tijd inderdaad significant blijkt te vertragen en de werkloosheid begint op te lopen, dan zal dat de deur voor de centrale bank openzetten om de monetaire teugels verder te laten vieren. Op de financiële markten verwachten beleggers twee à drie renteverlagingen dit jaar en dat lijkt vrij plausibel. Zeker na een opmerkelijk bijzinnetje van Powell.

Tijdens de persconferentie na de afgelopen vergadering meldde hij namelijk dat de bank vorig jaar wellicht te laat was met het verlagen van de rente. Dat kunnen we opvatten als een hint dat het bestuur die fout niet zal herhalen. De tweede helft van 2025 zou, afhankelijk van hoe de economie zich de komende tijd ontwikkelt, de handrem bij de Amerikaanse centrale bank eraf kunnen gaan.